انواع پله ساختمان و اجزایش +دستورالعمل ترسیم صحیح پله, رمپ و آسانسور
توضیحات:
-
اختلاف سطح در ساختمان
به منظور ارتباط بین دو سطحی که اختلاف ارتفاع دارند، بایستی از امکانات خاصی استفاده گردد. بدین منظور انسان همیشه با به‌کار بردن دانش و وسایلی که در اختیار داشته، در هر زمان توانسته به گونه‌ای مناسب این فاصله را طی کند. امروزه به دلیل نیازی که بشر به ساختمان‌های بلند دارد، بهره‌گیری از وسایل ارتباطی مناسب بین طبقات ضروری است. این وسایل بدین شرح می‌باشند: پله، رمپ و آسانسور. در اشکال بعدی می‌توانید این وسایل را مشاهده نمایید.
رمپ، په وآسانسور
پله و اجزای تشکیل‌دهنده‌ی آن
معمولاً از پله جهت دسترسی به سطوحی که در یک تراز استقرار نیافته‌اند، استفاده می‌گردد. هر پله دارای مشخصاتی است مانند طول، عرض و … که ابعاد هریک از آن‌ها براساس عملکرد و موقعیت محل متغیر می‌باشد. شکل بعدی یک راه‌پله‌ی عادی را نمایش می‌دهد.
پله
الف کف پله (b): «کف پله» به سطح فوقانی پله اطلاق می‌گردد؛ یعنی جایی که پا روی آن قرار می‌گیرد و اندازه‌ی آن عمدتاً در حدود ۳۰ سانتی‌متر است.
ب ارتفاع یک پله (h): به فاصله‌ی عمودی دو کف پله‌ی پشت سرهم، «ارتفاع پله» می‌گویند.
ج پیشانی پله: «پیشانی» یک قطعه‌ی عمودی است که یان دو کف پله‌ی متوالی استقرار دارد.
د گونه پله: به سطوح کناره‌ی دو طرف پله، «گونه» می‌گویند.
ه عرض پله (g): فاصله‌ی میان گونه‌های هر تک پله، «عرض پله» نام دارد.
و شیار کف پله: بر روی هر کف پله، یک یا دو شیار (گودی)، در امتداد عرض پله ایجاد می‌کنند. این شیارها به منظور ممانعت از لغزش به‌وجود می‌آیند.
در شکل بعدی می‌توانید اجزای یک پله را ملاحظه نمایید.
اجزای یک پله
ز ردیف پله: «ردیف پله» به مجموعه باندهای متوالی بین دو اختلاف سطح، اطلاق می‌گردد. یک ردیف پله متشکل از حداقل سه پله‌ی متوالی است.
ح پاگرد: سطحی می‌باشد که شخص پس از طی کردن یک ردیف پله، پای روی آن می‌گذارد. کاربرد پاگرد برای استراحت و گاهی اوقات هم تغییرجهت دادن است. شکل زیر یک ردیف پله و پاگرد آن را نمایش می‌دهد.
یک ردیف پله و پاگرد بین آن
ط چشم پله: به فاصله‌ی بین دو ردیف پله، «چشم پله» می‌گویند که در شکل بعدی مشخص شده است.
چشم پله
ی نرده: جان‌پناه و حفاظی است به منظور جلوگیری از سقوط اشخاص که در لبه‌ی پله نصب می‌گردد. همچنین از آن به عنوان تکیه‌گاه دست جهت بالا و پایین رفتن استفاده می‌شود. برای ساخت این حفاظ با توجه به سلیقه‌ی طرح و طرّاح از مصالح بنّایی، فلز، چوب و … استفاده می‌کنند. شکل بعدی نرده‌ی پله را نشان می‌دهد.
نرده
در شکل بعدی می‌توانید جزئیات پلکان را از نمای افقی (به صورت پلان) مشاهده نمایید.
پلان پلکان
شکل بعدی نمای یک ردیف پله را از پهلو به تصویر می‌کشد.
نمای یک ردیف پله از پهلو
ک سرگیر پله: حداقل ارتفاع آزاد به صورت عمودی از کف پلکان تا خط شیب پلکان فوقانی (پاگرد یا کف طبقه‌ی فوقانی) به منظور حرکت افراد و انتقال وسایل، برابر با ۲۰/۲ متر در نظر گرفته می‌شود. شکل بعدی این موضوع را مشخص می‌نماید.
حداقل ارتفاع از کف پلکان تا خط شیب پلکان فوقانی
دقت داشته باشید که با توجه به شکل بعد، برای استفاده‌ی بیشتر از سطح سقف می‌توان آن را روی ردیف پله جلو آورد به شرط اینکه ارتفاع سرگیر از ۲۰/ ۲ متر کمتر نباشد.
ارتفاع سرگیر بیشتر از ۲۰/۲ متر است.
ل قرنیز پله: معمولاً دیوارهای کنار پلکان که با گچ اندود شده‌اند، در زمان رفت و آمد به علت ضربات پای افراد آسیب می‌بینند و بد شکل می‌شوند. همچنین در هنگام شست‌وشوی پاگرد و پله‌ها، آب روی گچ تأثیر می‌گذارد و باعث تخریب آن می‌گردد. به منظور پیشگیری از وقوع اتفاقات مذکور، در کنار پله‌ها و در پای دیوار سنگ قرنیز نصب می‌نمایند. جنس قرنیز عمدتاً سنگ پلاک، موزائیک و یا چوب است. در شکل بعدی می‌تواندی دو نوع قرنیز را مشاهده کنید.
نمای دو قرنیز
م خط شیب پله: این خط لبه‌ی زیرین پلههای یک ردیف را به یکدیگر اتصال می‌دهد.
ن زاویه‌ی شیب پله (α): زاویه‌ی بین خط شیب پله با خط افق را، «زاویه‌ی شیب» پله می‌نامند.
ش حجم پله (t): منظور از حجم پله، ضخامت سقف زیر یک ردیف پله است.
در شکل بعدی خط شیب پله، زاویه‌ی شیب پله و حجم پله مشخص شده است.
خط شیب پله، زاویه‌ی شیب پله و حجم پله
ع تعدا پله‌ها (n): به مجموع پلههای موجود در یک ردیف پله، «تعداد پله» می‌گویند که همیشه از تعداد کف پله یک واحد بیشتر است. تعدا پلههای بین دو سطح مورد صعود و نزول (دوبازو) را با حرف N نمایش می‌دهند.
ف طول پله: طول پله عبارت است از مجموع کف پلههای یک ردیف پله.
ض طول راهپله: طول راهپله شامل مجموع طول پله و عرض پاگرد می‌باشد.
شکل بعدی شمای سه‌بعدی پله را به نمایش می‌گذارد که آن اجزای پله در آن مشخص گردیده است.
تصویر سه‌بعدی پله
اندازه‌ی ارتفاع و کف پله
در هنگام طراحی پله بایستی همواره به این نکات دقت داشت:
- حرکت بر روی پله راحت باشد.
- حرکت بر روی پله بدون خطر باشد (به‌ویژه در هنگام پایین رفتن).
- در هنگام بالا رفتن از پله، حداقل انرژی مصرف شود.
برای تحقق شرایط فوق از سه فرمول تجربی زیر به منظور محاسبه‌ی کف و ارتفاع پله بهره می‌گیرند.
فرمول‌های تجربی محاسبه‌ی کف و ارتفاع پله
به توجه به سه فرمول مذکور، مناسب‌ترین ارتفاع پله در منازل مسکونی برابر با ۱۷ سانتی‌متر و بهترین کف پله نیز ۲۹ سانتی‌متر خواهد بود. شکل بعدی اندازه‌ی کف و ارتفاع پلههای خانگی و اداری به نمایش می‌گذارد.
اندازه‌ی کف و ارتفاع پلههای خانگی و اداری
در پلههای مدوّر، حداقل اندازه‌ی کف پله برابر با ۱۰ سانتی‌متر است. شکل بعدی حداقل اندازه‌ی کف پله در پلههای پیچ را نشان می‌دهد.
حداقل اندازه‌ی کف پله در پلههای پیچ
در شکل بعدی می‌توانید روش‌های گوناگون برقراری رابطه بین دو سطح با ارتفاع متفاوت و همچنین شیب انواع پله را مشاهده کنید. هرکدام از این روش‌ها، دارای کاربردی ویژه هستند.
روش‌های مختلف ایجاد رابطه بین دو سطح
- جدول مشخصات انواع پله
در جدول بعدی با در نظر گرفتن فرمول ۲h+b=62….۶۴cm، اندازه‌ی قدم محاسبه خواهد شد.
با توجه به این جدول، مشخص است که کف پله با ارتفاع آن نسبت معکوس دارد. به عنوان مثال در پلههای داخلی ساختمان‌ها چنانچه کف هر پله (b) بین ۲۶ تا ۲۸ سانتی‌متر باشد، ارتفاع پله‌ی آن هم برابر با ۱۸ سانتی‌متر است.
انواع پله از لحاظ شکل ظاهری
پله‌ها از لحاظ شکل ظاهری به سه دسته‌ی عمده طبقه‌بندی می‌شوند.
- پلههای مستقیم
- پله با چرخشیا
- پلههای مدوّر
اشکال بعدی این پله‌ها را نمایش می‌دهند.
برخی از انواع پله
-
پلههای مسقیم
هنگامی که در ساختمان محدودیت طولی پلکان وجود نداشته باشد، می‌توان پله‌ی یک طرفه را ایجاد نمود که در شکل بعد نمونه‌ای از آن به تصویر کشیده شده است.
پله‌ی یک‌طرفه
چنانچه تعداد پله‌ها از ۱۲ بیشتر باشد، بایستی در طول مسیر پله یک پاگرد تعیبه شود. شکل بعدی این موضوع را نشان می‌دهد. غالباً حداقل عرض پاگرد، برابر با عرض پله است.
پله‌ی یک‌طرفه یا پاگرد میانی
-
پله با چرخشیا
-
پله‌ی دو طرفه با دوبازو و پاگرد:
- مرسوم‌ترین پله در ساختمان‌های عادی، همین پله است. فرد با پیمودن یک ردیف پله به پاگرد می‌رسد و پس از چرخش ۱۸۰ درجه‌ای روی پاگرد، با یک ردیف پله‌ی دیگر به طبقه‌ی بالا (پایین) می‌رسد. شکل بعدی این مدل پله را نمایش می‌دهد.
پله‌ی دوطرفه با دو بازو و پاگرد
این پله به دلیل دو قسمتی بودن، طول زیادی را اشغال نمی‌کند و همچنین عرض پاگرد نیز متناسب با عرض پله‌ها می‌باشد. در شکل بعد، پلهای با چرخش به تصویر کشیده شده است.
پله‌ی دوطرفه
-
پله‌ی دو طرفه با سه‌بازو و پاگرد:
- استفاده از این نوع پله، در ساختمان‌هایی صورت می‌پذیرد که دارای عبرو و مرور و ازدحام زیادی می‌باشند مانند مدارس.
این نوع پله‌ها همانند پله‌ی دو طرفه با دو بازو است، با این فرق که شخص پس از طی کردن یک ردیف پله می‌تواند با چرخش ۱۸۰ درجه به راست یا چپ از طریق یک ردیف پله به طبقات بالاتر برسد. در این مدل پله، عرض پلههای بازوی وسط از عرض پله‌ی بازوی دو طرف بیشتر است. عرض پاگرد بایستی به حدی باشد که حرکت افراد و حمل اثاث بر روی آن به آسانی صورت بپذیرد. شکل بعدی نمونه‌ای از این پله‌ها را نمایش می‌دهد. چرخش در این پله است.
پله‌ی دوطرفه با سه بازو و پاگرد
-
پله‌ی سه طرفه:
- هرگاه ارتفاع بلند یا طول راهپله کم باشد و نتوان پله‌ی دو طرفه ساخت، پلههای سه طرفه ایجاد می‌شوند. در این پله‌ها شخص پس از طی نمودن یک ردیف پله با رسیدن به پاگرد اول، با چرخش ۹۰ درجه‌ای ردیف دوم را می‌پیماید و پس از رسیدن به پاگرد دوم و چرخش دوباره‌ی ۹۰ درجه‌ای، ردیف سوم را نیز طی می‌کند. دو شکل بعدی، این نوع پله را به نمایش می‌گذارد. چرخش در این نوع پله‌ها از نوعاست.
پله‌ی سه‌طرفه
براساس ضوابط چنانچه بنا دارای پله‌ی فرار به صورت مجزا باشد، می‌توان از فضای چشم پله برای تعبیه‌ی آسانسور استفاده کرد. به شکل بعدی دقت کنید.
تعبیه‌ی آسانسور در فضای چشم پله
-
پله‌ی چهار طرفه:
- پله‌ی چهار طرفه مشابه پله‌ی سه طرفه است با این تفاوت که یک ردیف پله و یک پاگرد بیشتر دارد. چرخش در این پله‌ها ۹۰ درجه می‌باشد و مشابه پله‌ی سه طرفه است. شکل بعدی این نوع پله را نشان می‌دهد.
پله‌ی چهارطرفه
-
پله‌ی دش بدون پاگرد:
- این نوع پله در مقایسه با پلههای دارای پاگرد سطح کمتری را در بر می‌گیرد. نمونه‌ای از این پله در شکل بعدی به تصویر کشیده شده است.
پله‌ی۱/۴ گردش بدون پاگرد
در این مدل پله‌ها، برخی از کف پله‌ها به صورت مستطیلی و تعدادی هم تغییریافته هستند. در شکل بعد می‌توانید این موضوع را مشاهده نمایید.
شکل کف پله‌ها
اندازه‌ی کف پله روی خط مسیر (وسط پله) بین ۲۷ تا ۳۰ سانتی‌متر به اندازه‌ی یک کف پله‌ی معمولی می‌باشد و در پلههای تغییرشکل یافته نیز اندازه‌ی کف پله یا باریکی در گونه‌ی داخلی نبایستی از ۱۰ سانتی‌متر کمتر باشد. به شکل بعدی دقت کنید.
اندازه‌ی کف پله
-
پله‌ی دو طرفه بدون پاگرد:
- اگر سطح کمی برای راه رفتن وجود داشته باشد، از پله‌یگردش بدون پاگرد استفاده می‌شود. در هر ردیف تعدادی از کف پله‌ها به صورت مستطیلی و تعدادی نیز تغییر شکل یافته هستند. تعداد پلههای تغییر شکل یافته به سلیقه‌ی طرّاح وابسته است. این مدل پله را در شکل بعدی می‌توانید مشاهده نمایید.
پله‌ی دوطرفه بدون پاگرد
شکل بعدی هم نمای افقی (پلان) پله را به نمایش می‌گذارد.
پلان پله
-
پلههای مدوّر
-
پله‌ی بیضی:
- ساختن این مدل پله در ساختمان‌های عادی چندان رایج نیست و صرفاً به صورت استثنایی در ساختمان‌های بزرگ و شیک ساخته می‌شود. این نوع پله دارای جلوه‌ی بصری زیبایی است و بیشتر جنبه‌ی تزییناتی دارد. در دو شکل بعدی به ترتیب نمایی از بالا و پایین پله‌ی بیضی به نمایش درآمده است.
نمای بالای پله‌ی بیضی
نمای پایین پلههای بیضی
- پله‌ی پیچ:
- این پله به علت اشغال سطح کم، دارای کاربرد بسیاری است. شکل بعدی نمونه‌ای از این پله را نشان می‌دهد. هیچ یک از کف پله‌ها در این نوع پله به شکل مستطیل نمی‌باشند و کف پله‌ها دور یک ستون که در مرکز پله‌ها قرار دارد، دور می‌زند و بالا می‌رود.
پلههای پیچ
پلههای فرار
در هنگام رخ دادن حوادثی مانند آتش‌سوزی، پله بهترین وسیله‌ی فرار از طبقات بالا به خارج از ساختمان است. در زمان حریق، آسانسور به هیچ عنوان وسلیه‌ی فرار به شمار نمی‌آید، زیرا هم ظرفیت آن محدود است و هم امکان قطعی برق نیز وجود دارد. با اجرای پله‌ی فرار براساس اصول و ضوابط فنّی در ساختمان‌های اداری، مسکونی، فروشگاه‌ها، تجاری و … بایستی امکان تخلیه‌ی سریع و بدون خطر ساکنین را در موارد لازم مهیا نمود. برای ساخت این پله‌ها بایستی از مصالح با دوام و غیرقابل اشتعال استفاده کرد.
پایه‌ی فرار فلزی برای داخل ساختمان مناسب نیست اما می‌توان از آن در خارج از ساختمان بهره گرفت. به شرط اینکه در مقابل خوردگی و زنگ‌زدگی محافظت گردد. بهترین نوع پله‌ی فرار، بتن‌آرمه است که در برابر حریق، مقاوم می‌باشد و در صورتی که در خارج از ساختمان ساخته شود در مقابل عوامل جوّی نیز پایدار است. دو شکل بعدی به ترتیب پایه‌ی فلزی و پایه‌ی بتنی را برای این پله‌ها به تصویر می‌کشد.
پله‌ی فرار با پایه‌ی فلزی
پله‌ی فرار با پایه‌ی بتنی
براساس آیین‌نامه، بایستی در ساختمان‌هایی که از شش طبقه (به جز زیرزمین) بیشتر هستند علاوه بر پله‌ی اصلی، پله‌ی دیگری نیز به نام پله‌ی فرار در قسمت باز ساختمان وجود داشته باشد. پلههای پیچ علی‌رغم اینکه سطح کمی را در اختیار خود در می‌آوردند، پلههای فرار مناسبی محسوب نمی‌شوند و تا حد ممکن باید از اجرای آن خودداری شود. بهترین و مناسب‌ترین شکل پله‌ی فرار مطابق شکل بعدی، پله‌ی دو طرفه‌ی دارای پاگرد است. شکل بعدی نمونه‌ای از آن را نشان می‌دهد.
پله‌ی فرار دو طرفه‌ی دارای پاگرد
نحوه‌ی ترسیم پلان پله و اجزای آن
به برش یا تصویر افقی یک پله، پلان آن پله می‌گویند. در پلان پله می‌توان تصویر کف پله‌ها و پاگرد را مشاهده کرد. از آنجایی که کف آخرین پله با پاگرد ادغام می‌گردد، بنابراین همواره تعداد کف پلههای پلان از تعداد پله‌ها، یک عدد کمتر است. به عبارتی دیگر در صورتی که ۱۲ پله داشته باشیم، در پلان ۱۱ پله ترسیم می‌گردد. شکل بعدی پلان یک ردیف پله‌ی ۱۰ تایی را نمایش می‌دهد که تنها ۹ کف پله دارد زیرا کف آخرین پله، جزئی از کف تمام شده‌ی پاگرد محسوب می‌شود.
پلان پله
با ترسیم خط مسیر پله‌ها در پلان، حرکت پله‌ها به سمت بالا نمایش داده می‌شود. غالباً با یک پیکان اولین و آخرین پله را در ابتدا و انتهای این خط نشان می‌دهند. به شکل بعدی توجه کنید.
مشخصات پله در پلان به صورت زیر به نمایش درمی‌آید. این مشخصات عبارتند از: تعداد، ارتفاع و اندازه‌ی کف پله.
مشخصات پله
چنانچه صفحه‌ی فرضی برش افقی پله را قطع نماید، محل برش در پلان را مطابق شکل قبل با خط برش نمایش می‌دهند.
دستورالعمل تقسیم هندسی پله‌ها در نما
به منظور ترسیم نمای روبه‌رو و نمای نیمرخ پله‌ها مطابق شکل بعد، بایستی ارتفاع مشخص بین دو اختلاف سطح را به تعداد پله‌ها تقسیم نمود. در اغلب مواقع اندازه‌ی حاصل شده برای تک پله را نمی‌توان با اِشِل اندازه‌گرفت و ترسیم کرد. لذا از روش ترسیم هندسی بهره گرفته می‌شود. بدین منظور روش‌های گوناگونی وجود دارد که در ادامه ۳ روش را معرفی خواهیم کرد.
قبل از هر توضیحی، دقت داشته باشید که شکل مربوط به مرحله پس از پایان توضیح آن مرحله، به تصویر کشیده شده است.
الف مراحل ترسیم روش اول
- خط شروع پایه‌ها (خطوط زمین با کُد ارتفاعی ±۰٫۰۰) و خط پایانی پایه‌ها (با کد ارتفاعی +۲٫۲۰) را رسم کنید. سپس محدوده‌ی اسقرار پله‌ها را از روی پلان اندازه بگیرید و رسم نمایید.
مرحله‌ی اول
- نقظه A را به دلخواه بر روی زمین مشخص کرده و خط‌کش را به حالت مورّب قرار دهید و خطی به اندازه‌ی دلخواه رسم کنید تا انتهای پله‌ها را در نقطه‌ی B قطع نماید. بهتر است که طول خط مضرب صحیح یا اعشاری از تعداد پله‌ها باشد. بر روی پاره‌خط AB به تعداد پله‌ها (در این مثال ۱۰ پله) تقسیمات مساوی به وجود آورید.
مرحله‌ی دوم
- از هریک از نقاط تقسیم روی خط مورب AB، خطی موازی خط زمین ترسیم کنید. بدین ترتیب ارتفاع مدنظر (در این مثال +۲٫۲۰) به تعداد خواسته شده (۱۰ پله) تقسیم خواهد گردید.
ب مراحل ترسیم روش دوم
۱- خط شروع پله‌ها (خط زمین با کد ارتفاعی ±۰٫۰۰) و خط پایانی پله‌ها (با کد ارتفاعی +۲٫۰۰) را رسم نمایید. سپس محدوده‌ی قرارگیری پله‌ها را از روی پلان اندازه بگیرید و آن را ترسیم کنید.
مرحله‌ی اول
۲- روی خط شروع پله‌ها، پاره‌خط AB را مشخص نمایید و به تعداد پله‌ها، به قسمت‌های مساوی تفکیک کنید که در این مثال ۱۰ قسمت مساوی است.
سپس آخرین قسمت جدا شده ینی نقطه‌ی B را به بالای پله یعنی نقطه‌ی C وصل کنید. در ادامه مابقی نقاط مشخص‌شده‌ی ۱ تا ۹ را موازی BC ترسیم نمایید.
مرحله‌ی دوم
۳- از نقاط به‌دست آمده روی خط AC، خطوط موازی با خط زمین رسم کنید تا پلههای موردنظر حاصل گردد.
مرحله‌ی سوم
ج مراحل ترسیم روش سوم
۱- خط زمین (خط شروع پله‌ها) را با کد ارتفاعی ±۰٫۰۰ و خط پایانی پله‌ها را با کد ارتفاعی +۲٫۲۰ ترسیم نمایید. سپس محدوده‌ی استقرار پله‌ها را از روی پلان اندازه‌گیری کنید و آن را رسم نمایید.
مرحله‌ی اول
۲- روی خط شروع پله (AB) به تعداد پله‌ها، قسمت‌های مساوی جدا کنید.
مرحله‌ی دوم
۳-از نقاط ۱ تا ۹ روی خط AB، خطوط عمودی خارج کنید تا خط BC را قطع کند. از آخرین قسمت (نقطه‌ی B) به بالاترین قسمت محدوده‌ی پله (نقطه‌ی C) وصل کنید.
مرحله‌ی سوم
- از نقاط حاصل شده روی خط BC، خطوط افقی ترسیم کنید. بدین ترتیب ۹ پله با اندازه‌های یکسان ترسیم خواهد گردید.
مرحله‌ی چهارم
دستورالعمل ترسیم نمای پله‌ی گردش بدون پاگرد
در نظر داریم نمای پله‌ی گردش را مطابق شکل بعدی ترسیم نماییم. توجه داشته باشید که شکل هر قسمت پس از پایان توضیحات مربوط به آن آورده شده است.
پلان موردنظر
- ابتدا عرض پله (A) و طول پله (F و E) را در حالت افقی و عمودی مشخص نمایید و محدوده‌ی پله را ترسیم کنید. سپس خط پله را ترسیم نمایید تا عرض پله را به نصف A تقسیم کند.
مرحله‌ی اول
- نقطه‌ی a و b را در گوشه‌ها مشخص کرده و آن‌ها را به هم متصل کنید و امتداد دهید و آن را TT بنامید.
- از نقطه‌ی b به اندازه‌ی عرض پله در دو جهت محورهای xx و yy را رسم کنید و نقطه‌ی تلاقی آن‌ها را c نام‌گذاری کنید.
مرحله‌ی سوم
- از نقطه‌ی b در دو جهت به اندازه‌ی cb r=جدا نموده و به خط TT عمود کنید تا o حاصل شود.
مرحله‌ی چهارم
- به مرکز o و شعاع r کمانی رسم کنید تا TT را در نقطه‌ی d قطع نماید و همچنین به مرکز d شعاع نصف A نیز کمانی بزنید تا خط مسیر پله را در نقاط e و ׳ e قطع کند. بدین ترتیب خط مسیر پله ایجاد خواهد گردید.
مرحله‌ی پنجم
- به منظور ترسیم کف پله‌ها، ابتدا از دو طرف خط TT روی خط مسیر پله به اندازه‌ی ۱۵ سانتی‌متر (نصف کف پله) و سپس ۳۰ سانتی‌متر (برابر کف پله) جدا کنید. جهت جدا نمودن اندازه‌ی ۱۵ سانتی‌متری به کمک پرگار به مرکز برخورد خط» TT و خط مسیر پله و شعاع ۱۵ سانتی‌متر کمانی بزنید و برای اندازه‌های ۳۰ سانتی‌متر نیز همین روش را تکرار کنید.
- ابتدا نقاط حاصل روی خط مسیر پله را شماره‌گذاری نمایید. سپس از شماره‌ی ۲ به نقطه‌ی C وصل کرده و امتداد دهید. این عمل را تا آخرین شماره‌ی کف پله‌ی تغییرشکل یافته یعنی شماره‌ی ۱، ادامه دهید. بدین ترتیب کف پله‌ها تکمیل خواهد گردید.
مرحله‌ی هفتم
دستورالعمل ترسیم نمای پله‌ی گردش بدون پاگرد
می‌خواهیم نمای پله‌ی گردش را مطابق شکل بعدی رسم کنیم.
- خط زمین و خط بالای پله را مشخص نمایید و سپس عرض پله را روی خط شروع ترسیم کنید. پلههای ۱ تا ۶ را که به صورت نما دیده می‌شود به یکی از سه روشی که در قسمت دستورالعمل ترسیم هندسی پله‌ها در نما بیان گردید، رسم کنید.
مرحله‌ی اول
- در ادامه پلههای بعدی را با شیوه‌ی انتقال خطوط ار روی پلان رسم کنید.
مرحله‌ی دوم
دستورالعمل ترسیم پلان پله‌ی گردش بدون پاگرد
قصد داریم که پلان پله‌ی گردش را مطابق با شکل بعدی ترسیم کنیم. لازم به ذکر می‌باشد که تصویر هر مرحله پس از پایان توضیح آن مرحله آورده شده است.
پلان موردنظر
- فضای پله، چشم پله و محورهای xx´ و yy ´ را براساس شکل بعدی رسم نمایید.
مرحله‌ی اول
- خط مسیر پله را در مسیر رفت و برگشت پله‌ها تا محور xx´ امتداد دهید و محل تقاطع این خطوط با محور xx´ را m و m´ بنامید. سپس به مرکز o (محل تقاطع xx´ و yy ´) و شعاع om، نیم‌دایره‌ای رسم کرده و خط مسیر پله را تکمیل کنید. به همین صورت به مرکز o و شعاع نصف چشم پله نیم‌دایره‌ای جهت کامل نمودن چشم پله ترسیم کنید.
مرحله‌ی دوم
- روی خط مسیر پله از دو طرف محور yy ´ با استفاده از پرگار، ۱۵ سانتی‌متر (به اندازه‌ی نصف کف پله) جدا کنید. در ادامه با استفاده از همان پرگار، تقسیمات ۳۰ سانتی‌متری را جدا نمایید.
مرحله‌ی سوم
- در قسمت شروع پله‌ها، کف پلههای تغییر شکل نیافته‌ی مستطیل شکل را ترسیم کنید. بر روی آخرین پله‌ی تغییر شکل نیافته، خطی موازی با محور xx´ ترسیم نمایید و محل برخورد آن با محور yy ´ را حرف A نام‌گذاری کنید. روی پاره‌خط AB از نقطه‌ی A یک ۱۵ سانتی‌متر و سپس تقسیمات ۳۰ سانتی‌متری به تعداد پلههای باقی‌مانده در یک پله جدا نمایید.
مرحله‌ی چهارم
- تقسیمات را شماره‌گذاری کنید. نقطه‌ی ۱ روی کف پله را به نقطه‌ی ۱ روی خط مسیر پله اتصال داده و امتداد دهید. این عمل را تا شماره‌ی ۵ دنبال کنید.
مرحله‌ی پنجم
- مراحل ۴ و ۵ را در بازوی دیگر پله مشابه بازوی اول، ترسیم نمایید.
مرحله‌ی ششم
- خطوط اضافی پله را پاک کنید.
مرحله‌ی هفتم
رمپ
به سطح شیبداری که دو اختلاف سطح را به هم مرتبط می‌کند، رمپ می‌گویند. نمونه‌ای از آن را در شکل زیر می‌توانید مشاهده کنید.
رمپ
در شکل بعدی، رمپ در پلان و مقطع به تصویر کشیده شده است.
رمپ در پلان و مقطع
انواع رمپ:
از رمپ در پلهای هوایی، عابر پیاده، بیمارستان‌ها و همچنین جهت سهولت حرکت افراد و وسایلی همچون تخت بیمارستان و ویلچر استفاده می‌شود. به منظور ورود به پارکینگ‌های زیرزمینی یا بالای سطح زمین نیز به رمپ نیاز است. شکل زیر عبور یک ویلچر را از رمپ نمایش می‌دهد.
عبور ویلچر از رمپ
برخی اوقات به دلیل عدم وجود فضای کافی، پارکینگ‌ها به صورت چند طبقه ساخته می‌شوند. این پارکینگ‌ها ممکن است در زیرزمین یا بالای سطح زمین احداث گردند. در این صورت استفاده از رمپ امری الزامی و بسیار مهم است. در شکل بعدی یک پارکینگ چند طبقه را مشاهده می‌کنید.
پارکینگ چند طبقه
به منظور ورود به پارکینگ، رمپ به اشکال مستقیم، یک‌طرفه و دوطرفه ساخته می‌شود و چنانچه ترافیک سنگین باشد، یک رمپ برای خروج تعبیه می‌گردد.
شکل بعد، چند مدل رمپ را به تصویر می‌کشد.
چند مدل رمپ
آسانسور
آساانسور، وسیله‌ای است جهت جابه‌جایی و انتقال اشخاص و همچنین وسایل سنگین در طبقات ساختمان است که حرکت آن به صورت قائم و در راستای یک محور انجام می‌شود. براساس آیین‌نامه و مقررات ساختمان‌سازی، تمامی ساختمان‌هایی که ارتفاعشان از سطح گذر ۱۵ متر به بالا یا ۵ طبقه و بیشتر باشند بایستی براساس سطح زیربنا یا تعداد افراد ساکن ساختمان، تعداد مشخصی آسانسور پیش‌بینی گردد.
محل آسانسور و چگونگی ساخت آن:
معمولاً حفره‌ی آسانسور در کنار یا وسط ردیف پله‌ها ساخته می‌شود. در انتهای حفره نیز یک چاهک به ارتفاع حداقل ۱۲ سانتی‌متر تعبیه می‌گردد.
کف و بدنه‌ی چاهک از بتن می‌باشد و ضربه‌گیرهای فنری یا روغنی در کف آن تعبیه می‌شوند. در بالاترین قسمت حفره، اتاقکی جهت نصب موتور احداث می‌گردد که حداقل ارتفاع آن ۱۸۰ سانتی‌متر است. دیوارهای حفره‌ی آسانسور باید مقاوم بوده و جزئی از ساختمان باشد که نوع بتن‌آرمه‌ی آن بهترین است. چاهک ته حفره و اتاقک موتور بایستی دارای نور مصنوعی به حد کافی باشند و اندازه‌ی کافی تهویه شوند. در شکل بعد چاهک نشان داده شده است
ابعاد آسانسور:
غالباً کف آسانسورها به اشکال مربع یا مستطیل است. به طور کلی ابعاد اتاقک آسانسور به ظرفیت آن وابسته است. ظرفیت آسانسور یعنی تعداد افراد یا وزن اشخاص و یا اشیایی که آسانسور قابلیت حمل آن را دارد. وزن هر فرد معمولاً ۷۵ تا ۸۰ کیلوگرم و حداقل سطح آسانسور برای دو نفر،۴۵/۰ مترمربع در نظر گرفته می‌شود.
در جدول بعدی می‌توانید ابعاد حفره و اتاقک آسانسور را برای افراد مختلف که توسط یکی از کارخانه‌ها تولید می‌شود، مشاهده کنید. این ابعاد بر روی شکل بعد از آن مشخص گردیده است.
جدول ابعاد حفره و اتاقک آسانسور برای وزن‌های مختلف